Organizowane przez Phoenix Contact seminaria ATEX dotyczące ochrony w strefach zagrożonych wybuchem uzmysłowiło nam, że warto temat tego typu ochrony poruszyć również na łamach bloga.
Czym jest ATEX?
Skrót ATEX pochodzi od francuskich słów „ATmosphere EXplosible”. W granicach Unii Europejskiej do realizacji ochrony przeciwwybuchowej przyjęto jako obowiązującą dyrektywę ATEX 94/9/WE, która dotyczy producentów urządzeń. Użytkownicy zobligowani są do stosowania 1999/92/WE. Wyżej wymienione dyrektywy podlegają implementacji przez członkowskie instytucje normalizacyjne.
| Grupa docelowa | Dyrektywa | Oznaczenie zwyczajowe* |
| Producenci | 94/9/WE | ATEX 100a
ATEX 95 |
| Użytkownicy | 1999/92/WE | ATEX 118a
ATEX 137 |
* Dyrektywa opiera się w każdym z przypadków na odpowiednim artykule Traktatu Założycielskiego UE. Obecnie numeracja artykułów Traktatu uległa zmianie. W Polsce dyrektywa nr 94/9/WE wprowadzona jest do systemu prawnego aktualnym Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 22 grudnia 2005 r. (DzU 2005 nr 263, poz. 2203), a dyrektywa nr 1999/92/WE odpowiednio Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r (Dz.U. 2010 nr 138 poz. 931).
W celu odpowiedniej procedury oceny zgodności, producent zobowiązany jest do określenia kategorii do której należy produkt.
Wymagania w stosunku do grup i kategorii urządzeń
| Grupa urządzeń | Kategoria | Poziom zabezpieczenia | Środki zabezpieczenia przeciwwybuchowego | Warunki eksploatacyjne |
| I | M1 | Bardzo wysoki | Dwa niezależne środki zabezpieczające
Bezpieczne w przypadku wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń |
Ze względów bezpieczeństwa musi istnieć możliwość eksploatacji urządzeń przy występowaniu atmosfery wybuchowej |
| I | M2 | Wysoki | Środki zabezpieczenia działają w normalnych, a także w ciężkich warunkach eksploatacyjnych | Konieczne jest zapewnienie możliwości odłączenia urządzeń w przypadku wystąpienia atmosfery wybuchowej |
| II | 1 | Bardzo wysoki | Dwa niezależne środki zabezpieczające
Bezpieczne w przypadku wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń |
Urządzenia przeznaczone do ciągłej eksploatacji w strefach 0, 1, 2 (G) i 20, 21, 22 (D)
|
| II | 2 | Wysoki | Bezpieczne w normalnej eksploatacji i w przypadku częstych zakłóceń lub uszkodzeń
|
Urządzenia przeznaczone do ciągłej eksploatacji w strefach 1, 2 (G) i 21, 22 (D) |
| III | 3 | Normalny | Bezpieczne w normalnej eksploatacji | Urządzenia przeznaczone do ciągłej eksploatacji w strefach 2 (G) i 22 (D) |
Urządzenia grupy I:
Urządzenia do stosowania w kopalniach, oraz instalacjach powiązanych, które zagrożone są gazem kopalnianym lub pyłem węglowym.
Urządzenie grupy II:
Urządzenie do stosowania w innych miejscach niż wyrobiska górnicze, w których może wystąpić atmosfera wybuchowa. Do poszczególnych z grup, które ujęte są w dyrektywie 94/9/WE przyporządkowane zostały kategorie. M1 i M2. Urządzenia II grupy określają kategorie 1, 2, 3. Kategorie dotyczące urządzeń, którym odpowiada dyrektywa 1999/92/We powiązane są bezpośrednio ze strefami zagrożenia wybuchowego.
Podział na strefy zagrożenia wybuchem
W obszarach potencjalnie zagrożonych wybuchem, zgodnie z normami wyróżnia się następujące strefy:
- obszar zagrożony wybuchem mieszanin gazowych,
- obszar zagrożony wybuchem pyłów palnych,
Do niedawna strefy dla atmosfery gazowej określone były w normie EN 60079-10, natomiast dla pyłów w normie EN 61241-10.
W ramach ujednolicania przepisów opracowana została norma EN 60079, w której podział na strefy został zdefiniowany odpowiednio przez EN 60079-10-1 dla gazów i EN 60079-10-2 dla pyłów.
Przykład podziału na strefy
Strefy dla obszarów zagrożonych wybuchem gazu
W normie EN 60079-10-1 zdefiniowano strefy dla obszarów zagrożonych wybuchem.
| Strefy | Rodzaje zagrożeń |
| Strefa 0 | Ciągłe, długie okresy, często |
| Strefa 1 | Sporadycznie |
| Strefa 2 | Normalnie nie, a jeżeli tak, to tylko przez krótki okres |
Podział stref determinuje czas trwania oraz częstotliwość występowania atmosfery wybuchowej.
Dowiedz się więcej na szkoleniu Ochrona przeciwwybuchowa ATEX
| Autor: | Adam Kralewski – Lider Zespołu Szkoleń i Wsparcia Technicznego |
Zapewnianie najwyższego poziomu bezpieczeństwa w całej europie jest niezbędne do zrównoważonego rozwoju przemysłu. Trzeba przyznać, że w tym momencie mamy naprawdę odpowiedzialne regulacje prawne.